Najem okazjonalny to coraz popularniejsza forma wynajmu mieszkań w Polsce, pozwalająca właścicielom zabezpieczyć swoje interesy, a najemcom – korzystać z lokalu w legalny sposób, bez długoterminowych zobowiązań. Choć kojarzy się głównie z ochroną właścicieli przed nieuczciwymi lokatorami, warto poznać wszystkie aspekty tej formy umowy. W tym artykule wyjaśniamy, na czym polega najem okazjonalny, jakie daje korzyści i jak prawidłowo go zawrzeć.

Czym jest najem okazjonalny?

Najem okazjonalny to szczególna forma umowy najmu lokalu mieszkalnego, uregulowana w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów (art. 19a-19e). Wprowadzony został w 2009 roku jako odpowiedź na problem tzw. „trudnych lokatorów”, którzy odmawiali opuszczenia lokalu po wygaśnięciu umowy najmu.

Najem okazjonalny może zawrzeć tylko osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej w zakresie wynajmu mieszkań. Oznacza to, że właściciel nie może być firmą lub przedsiębiorcą wynajmującym lokale komercyjnie.

Kluczowe cechy najmu okazjonalnego

1. Forma pisemna – umowa najmu okazjonalnego musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności.
   
2. Załączniki obowiązkowe:
   
   • oświadczenie najemcy o poddaniu się egzekucji w formie aktu notarialnego (art. 777 §1 pkt 4 k.p.c.),
     
   • wskazanie innego lokalu, do którego najemca może się przenieść w razie eksmisji,
     
   • zgoda właściciela tego lokalu na ewentualne zamieszkanie najemcy (w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym).
     
3. Zgłoszenie do urzędu skarbowego – właściciel musi zgłosić umowę w ciągu 14 dni od daty rozpoczęcia najmu.
   

Jakie są zalety dla właściciela?

• Uproszczona procedura eksmisji – dzięki aktowi notarialnemu właściciel może wszcząć egzekucję komorniczą bez konieczności prowadzenia procesu sądowego.
  
• Mniejsze ryzyko sporów – jasno określone zasady, dodatkowe zabezpieczenia i dokumentacja ograniczają pole do nadużyć.
  
• Legalność wynajmu – zgłoszenie umowy do urzędu skarbowego zapewnia przejrzystość i zgodność z prawem podatkowym.
  

Korzyści dla najemcy

Choć może się wydawać, że najem okazjonalny preferuje właścicieli, najemcy również zyskują:

• Pewność prawną – mają jasno określone zasady, terminy, warunki wypowiedzenia.
  
• Dostęp do legalnych ofert – wielu właścicieli wynajmuje mieszkania wyłącznie na podstawie najmu okazjonalnego.
  
• Niższe ryzyko konfliktów – ustalona ścieżka rozwiązania umowy zmniejsza emocjonalne napięcia.
  

Częste błędy przy zawieraniu najmu okazjonalnego

1. Brak aktu notarialnego – bez niego umowa nie ma statusu najmu okazjonalnego i traci swoją skuteczność.
   
2. Nieprawidłowe wskazanie lokalu zastępczego – lokal musi być realnie dostępny, a zgoda właściciela ważna i podpisana zgodnie z wymogami.
   
3. Niezgłoszenie do US – brak zgłoszenia może skutkować konsekwencjami podatkowymi i unieważnieniem ochrony właściciela.
   

Ile kosztuje najem okazjonalny?

Koszty związane z zawarciem najmu okazjonalnego ponosi najczęściej najemca:

• sporządzenie aktu notarialnego (zwykle ok. 300–500 zł),
  
• koszty poświadczeń notarialnych zgód i oświadczeń.
  

W praktyce koszty te zwracają się w postaci większego bezpieczeństwa prawnego obu stron.

Czy warto?

Dla właściciela – zdecydowanie tak, szczególnie gdy chce uniknąć długich batalii sądowych. Dla najemcy – również, o ile godzi się na wymogi formalne. Transparentność i jasność zasad są tu kluczowe. Najem okazjonalny to przykład modelu win-win – o ile jest poprawnie przeprowadzony.Chcesz dowiedzieć się więcej o zabezpieczeniach najmu i praktycznych aspektach wynajmu mieszkań? Śledź naszego bloga – na drent.pl dzielimy się wiedzą prawną i rynkową, która pomaga właścicielom i najemcom uniknąć kosztownych błędów.